پروتزهای دندانی و ایمپلنت

دراوایل  دهه ۱۹۹۰ ازتورک رنچ ( torque wrench ) برای ایجاد نیروی به هم فشارنده اجزا استفاده شد. تورک رنچ از خاصیت اهرمی برای ایجاد نیروی لازم استفاده می کند.انواع مختلفی از تورک رنچ طراحی شده است .

در تورک رنچ هایی که موقع رسیدن به تورک لازم ، قسمت سر دچار شکستگی می شود ، لازم است که اتوکلاو کردن آنها در حالت شکسته بودن سر انجام شود و دندانپزشک هم قبل از استفاده از عدم چسبندگی اجزای آن به هم اطمینان پیدا کند.

انواع تورک رنچ لازم است در فواصل زمانی توسط کارخانه سازنده یا نماینده شرکت ، مجددا کالیبره شوند.

اغلب پیچهایی دارای رزوه های باشکلV  دارای زاویه ۳۰ درجه برای اتصال فلز با فلز اجزای ایمپلنت به کار گرفته می شود.

این شیب ۳۰ درجه نیرویی برشی را براجزای فلزی قرار می دهد و به فلز اجازه می دهد موقع پرلود دچار کشیدگی شود تا از شل شدن بعدی پیچ پیشگیری شود.

مقدار تورک پیشنهادی که توسط بیشتر سازندگان ایمپلنت برای اعمال بر پیچ اباتمنت بیان شده بین ۲۰ تا ۳۵ نیوتن سانتیمتراست.

ازآنجاییکه مقدار تورک مورد استفاده در پرلود کمتر از مقداری است که باعث تغییر شکل دائم در ماده پیچ شود ، طول کشیده شده پیچ کمی بازگشت دارد و نیروی فشار دهنده اجزا را کاهش می دهد.

درنتیجه ، توصیه می شود که پیچ تا ۷۵ درصد مقدار نیروی لازم برای تغییر شکل دائم تحت تورک قرار گیرد ( مثلا ۳۰  نیوتن سانتیمتر) و سپس پیچ شل شده و مجدد محکم شود. بعد از ۱۰ دقیقه ، دوباره پیچ را محکم کنید ( ولی در بار دوم دیگر پیچ را باز نکنید ) . این روش احتمال بازگشت مقدار استرین ایجادشده در پیچ را کاهش می دهد.

ازطرف دیگر در اثر فشار اجزای پیچ شده در روی یکدیگر ، سایش به آرامی نیروی فشارنده اجزا به یکدیگر را کاهش می دهد . به همین دلیل مفید خواهد بود که هر چند سال یکبار پیچ اباتمنت مجددا محکم شود ، به خصوص در بیمارانی که نیروهای خارجی بیشتر از معمول دارند ( مثلا پارا فانکشن ).

یکی از مواردی که برخی مولفین به آن تاکید دارند این است که موقع محکم کردن اباتمنت بر روی ایمپلنت ، با توجه به اینکه در محل اتصال اباتمنت به ایمپلنت یک جزء آنتی روتیشنال این دو را به هم درگیر می کند ، چنین نیرویی می تواند به محل اتصال ایمپلنت با استخوان وارد شود .

استخوان نسبت به نیروهای برشی ۶۵ درصد ضعیف تر است و تورک موجب ایجاد نیروی برشی در محل اتصال استخوان و ایمپلنت  می شود.

مقدار تورکی که می تواند اتصال ایمپلنت با استخوان را در ایمپلنتی اسئواینتگره شده بشکند ، بستگی به طراحی ایمپلنت ، وضعیت سطح ایمپلنت و تراکم استخوان دارد.

این مقدار می تواند حتی در استخوانی نرم ۲۰ نیوتن سانتیمتر باشد ، درحالی که مثلا نیروی تورک لازم برای محکم کردن اباتمنت بر روی ایمپلنت ۳۵ نیوتن سانتیمتر باشد .

بنابراین برخی مولفین توصیه به انجام counter-torque  به خصوص در استخوان های نرم دارند.

روش آسان برای انجام کانتر تورک استفاده از یک هموستات مدیفیه شده برای نگهداری اباتمنت موقعی است که پیچ آن با نیروی تورک محکم می شود.

ازآنجایی که اباتمنت در اجزای آنتیروتیشنال ایمپلنت درگیر می شود و اباتمنت به علت نگهداشته شدن با هموستات نمی تواند بچرخد ، تورکی که به پیچ اباتمنت وارد می شود نمی تواند به محل اتصال ایمپلنت با استخوان وارد شود.

درصورتی که پیچ های کوپینگ یا پروتزی با اجزای آنتیروتیشن درگیر نشود ، نمی توان تکنیک کانتر تورک را به کار برد.

مساله کانتر تورک در مواقعی که تورک به پیچ مربوط به پروتز ( و نه اباتمنت ) وارد می شود که تورک آن کمتر از تورک اباتمنت باید باشد ( پروتزهای پیچ شونده ای که پروتز با یک پیچ جداگانه به اباتمنت متصل می شود ومعمولا تورک لازم آن  ۱۵ تا ۲۰ نیوتن سانتیمتر است )  و نیز مواردی که ایمپلنت ها به یکدیگر اسپلینت می شوند ، اهمیت کمتری دارد.

درمواقعی که روکش تکی روی یک ایمپلنت به صورت پیچ شونده ای که مستقیم به ایمپلنت پیچ می شود   ، ساخته شده و در حقیقت اباتمنت و روکش به صورت یکپارچه ساخته می شوند ، لازم است موقع محکم کردن پیچ متصل کننده پروتز به ایمپلنت از کانتر تورک استفاده شود.

برای مشاهده قسمت اول یادداشت پرلود بر لینک زیر کلیک کنید.

پرلود – قسمت اول

دکتر غلامرضا طباخیان – متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت

مطالب بسیار جامع در مورد پروتز ایمپلنت را در دوره جامع پروتز ایمپلنت را با کلیک بر تصویر زیر مشاهده نمایید.